حضرت امیر مومنان (ع) در مذمت زنان می فرماید : ( معاشر الناس ! ان النساء نواقص الحظوظ ، نواقص العقول ... و اما نقصان عقو لهن فشهاده امراتین کشهاده الرجل الواحد ... ) (نهج البلاغه ، خطبه 80 )
ای جماعت مردم !‏همانا زنان نقصان ایمان ،‏نقصان بهره ها (ارث) و نقصان عقل می باشند ... و اما نقصان عقول آنها ، به همین جهت که گواهی دو زن همانند گواهی یک مرد است .
اشکال شده که این حدیث با کرامت زن سازگاری ندارد .
پاسخ : اولا عقلی که مرد بیش از زن دارد یک فضیلت است نه معیار فضل .
توضیح مطلب این که : عقلی که در زن و مرد متفاوت است عقل اجتماعی؛ یعنی درنخوه مدیریت ، در مسائل سیاسی ، علمی و تجربی و ریاضی است ،‏ولی آیا می توان گفت : هر کس در این مسائل برتر بوده و عقلش بیشتر باشد به خدا نزدیک تر است ؟ آیا این عقل مایه تقرب به خداست ؟
یا آن عقلی که به توسط آن خداوند عبادت شده و کسب بهشت می شود مایه تقرب است ؟ عقلی که موجب تقرب می باشد همان است که از رسول خدا(س) درباره نام گذاری آن با این اسم چنین آمده است : (عقل چیزی است که انسان به وسیله آن نیرو، غرایز و امیال را عقال کرده و می بندد) اگر کسی در مسائل سیاسی یا اجرایی عاقل تر و خردمندتر بود ، نشانه آن نیست که به خدا نزدیک تر است ، چه بسا همین هوش سیاسی یا علمی او را به جهنم بکشاند . چه بسا مردی در علوم اجرایی بهتر از زن بفهمد اما توان عقال کردن غرایز خویش را نداشته باشد . هر کس بتواند بهتر ازدیگری غرایز را در هم بکوبد و امیال نفسانی را تعدیل کند و بهشت را کسب نماید او به معنای حقیقی عاقل تر است . پس اگر تفاوتی هست در مسائلی است که سود و زیان ندارد .

ثانیا: روایات در صدد تعریف جایگاه واقعی و تکوینی زن است ؛ زیرا همان گونه که گفتیم زن به جهت شاکله وجودی که دارد برخی شغل ها و کارها از او برداشته شده است . پس نقص عقل زن نتیجه غلبه ملکاتی است که در سرشت او به ودیعت گذارده شده است و با موفقیت او در به حرکت درآوردن جامعه تاثیر دارد . و این منجر به نقص ذاتی عقل زن نیست ، بلکه به جهت ضرورت اجتماعی ، زن احتیاج به تعقل این گونه امور ندارد . به لحاظ موقعیت اجتماعی که دارد عقلش در اداره امور کشور و جنگ و قضاوت و ... ناقص است ؛ گر چه در مورد دیگر وظایف الهی که بر عهده او گذارده شده عقلش در حد خود کامل می باشد .

ثالثا: این کلام از حضرت در ضمن خطبه ای است که بعد از جنگ جمل ایراد شده است و معلوم است که حضرت دسته خاصی از زنان را مورد سرزنش قرار داده است ؛‏زیرا ما در بین زنان افرادی همانند حضرت زهرا(س) و خدیجه کبری(س) و ام سلمه (س) و دیگران را دیاریم که از زنان صالحه اسلامند .

نوشته شده در سه شنبه 85/9/28ساعت 9:10 صبح توسط احمدی عشق آبادی نظرات ( ) |